Strafbeschikking ontvangen? Let op eventuele fouten!
Op 13 januari 2015 heeft de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden zijn rapport gepubliceerd over de wijze waarop het Openbaar Ministerie strafbeschikkingen uitvaardigt. Na een analyse van 375 dossiers heeft de Procureur-Generaal geconcludeerd dat er sprake is van een foutpercentage van 8%. Dit is volgens hem ongewenst hoog.
Niet alleen de Officier van Justitie kan strafbeschikkingen uitvaardigen; dat kan ook overgelaten worden (gemandateerd) aan een parketsecretaris of een algemeen juridisch medewerker. Daardoor is het mogelijk dat u niet alleen strafbeschikkingen kunt ontvangen afkomstig van het OM, maar ook van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Een groot probleem zijn strafbeschikkingen welke afkomstig zijn van het Centrale Verwerking OM (CVOM). Het CVOM heeft namelijk geen wettelijke status. Volgens de Procureur-Generaal betekent dit dat de strafbeschikkingen welke tot nu toe door het CVOM zijn uitgevaardigd onbevoegd zijn afgegeven. Dat betekent dat u geen strafbeschikking van het CVOM had mogen ontvangen. Alleen een wetswijziging kan dit in de toekomst veranderen.
Daarnaast zitten de fouten met name in de beoordeling van de zogenaamde schuldvaststelling. Dit is de vraag welke de Officier van Justitie (of een andere bevoegde medewerker) dient te beantwoorden alvorens een strafbeschikking uitgevaardigd kan worden: bestaat er voldoende wettig en overtuigend bewijs tegen de verdachte op grond waarvan kan worden vastgesteld dat hij/zij een strafbaar feit heeft gepleegd. Naleving van deze vraag is heel belangrijk, omdat deze toetsing niet in het openbaar plaatsvindt en bovendien er geen rechterlijke toetsing aan te pas komt (behalve bij het instellen van verzet). De schuldvaststelling moet door een bevoegd persoon gebeuren en op basis van het dossier. Met betrekking tot de vraag of de schuldvaststelling is beoordeeld door een bevoegd persoon heeft de Procureur-Generaal aangegeven dat strafbeschikkingen afkomstig van het CJIB hieraan niet voldoen. Het CJIB vaardigt 'automatisch' strafbeschikkingen uit. Dit betekent dat aan de strafbare feiten een automatisch boetebedrag wordt gekoppeld en daarna direct wordt uitgevaardigd zonder dat daarbij een beoordeling van het bewijs heeft plaatsgevonden. Dit is in strijd met de grondgedachte van de wet.
Bovendien komt uit het rapport naar voren dat dossiers vaak incompleet zijn. Daar kunnen verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen, zoals dat bepaalde processen-verbaal nog niet schriftelijk zijn opgemaakt en verstuurd op het moment van de beoordeling. De Officier van Justitie maakt zijn beoordeling dan op basis van een mondeling overleg met de politie. Ook kan het voorkomen dat processen-verbaal niet ondertekend zijn, waardoor ze weliswaar bewijs opleveren, maar niet gekenmerkt kunnen worden als een ambtsedig opgemaakt proces-verbaal.
Tenslotte dienen ook de wettelijke waarborgen na te worden gekomen. Zo dient een verdachte in bepaalde gevallen gehoord te worden door de Officier van Justitie. De verdachte moet voorafgaand aan het verhoor gewezen worden op zijn consultatierecht (het recht op overleg met een advocaat voorafgaand aan het verhoor) en de cautie dient te worden gegeven (oftewel het recht om niet mee te werken aan je eigen vervolging door een beroep te doen op het zwijgrecht). In een klein aantal van de onderzochte dossiers werd niet aan deze waarborgen voldaan. De fouten kwamen meer voor bij jeugdige verdachten. Ook wordt niet altijd voldaan aan de vaststelling van de identiteit van de verdachte; het enkel tonen van een identiteitsbewijs bij een verhoor voldoet daarvoor onvoldoende.
De Procureur-Generaal is met name kritisch ten aanzien van de schuldvaststelling; het foutpercentage van 8% is volgens hem te hoog. Onder dit foutpercentage worden niet andere misstappen begrepen zoals de vaststelling van de identiteit, het niet ondertekenen van een proces-verbaal of de hierboven vermelde wettelijke waarborgen.
Kortom, mocht u een strafbeschikking ontvangen, let dan op eventueel fouten of neem contact met ons op! Bij het instellen van een verzetschrift kunnen wij u ook juridische bijstand verlenen.
Diantha van Eijsden
