Medisch Strafrecht

Als arts of als andere zorgverlener kunt u in aanraking komen met het strafrecht. In toenemende mate doen zich navolgende praktijksituaties voor:

• Een strafrechtelijk onderzoek volgt na het onverwacht overlijden van een patient tijdens of na een medische ingreep.
• Een strafrechtelijk onderzoek volgt na onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
• Beroepsnormen uit de Wet BIG zijn overtreden.
• Een verklaring van natuurlijk overlijden is afgegeven, maar deze verklaring roept vragen bij derden op. 
• Als arts krijgt u te maken met een patient die u vertelt voornemens te zijn een ernstig strafbaar feit te plegen.
• U bent zelf slachtoffer geworden van een strafbaar feit.

Veelal spelen navolgende vragen een rol:

• Moeten of mogen patientgegevens worden verstrekt (na vordering door het Openbaar Ministerie)?
• Moet een overlijden na een medische behandeling als calamiteit worden gemeld?
• Moet of kan worden meegewerkt door de zorgverlener aan een politieonderzoek of is het verstandig (vooralsnog) een beroep te doen op het zwijgrecht?
• Er loopt eveneens een onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ); hoe verhouden de rechten en plichten die men heeft bij een IGJ-onderzoek zich tot de rechten en plichten die men heeft in een strafrechtelijk onderzoek? Hoe verhoudt het tuchtrecht zich tot het strafrecht?
• Welke informatie en gegevens te verstrekken indien een zorgverlener zelf slachtoffer is?
• Hoe hard is het beroepsgeheim?
• Met welke juridische en feitelijk aspecten kan ik te maken krijgen; waar sta ik? 

Een strafrechtelijk onderzoek onder leiding van de officier van justitie wordt uitgevoerd door politie. De zorgverlener (en ook de directie van een zorginstelling) verdacht van een medisch strafbaar feit kunnen door politie worden verhoord. Politie heeft doorgaans weinig verstand van medische zaken. Laat u bijstaan bij verhoor als verdachte of als getuige door een deskundig advocaat teneinde onnodige misverstanden en onnodige juridische procedures te voorkomen. Bob Kaarls heeft ervaring met zaken waarin IGJ en het Openbaar Ministerie optreden.

• Lees hier de Aanwijzing feitenonderzoek / strafrechtelijk onderzoek en vervolging in medische zaken op de Website van het Openbaar Ministerie

Beroepsgeheim: zwijgplicht en verschoningsrecht

In veel gevallen zijn er vragen over hoe om te gaan met het beroepsgeheim indien u te maken krijgt met politie en justitie. Het beroepsgeheim bestaat uit de zwijgplicht en het verschoningsrecht. De zwijgplicht geldt tegenover iedereen, het verschoningsrecht tegenover, de rechter, de rechter-commissaris en de politie. Ook in contacten met politie en justitie bewaart de arts het beroepsgheim. De waarheidsvinding is geen grond voor doorbreking van uw beroepsgeheim, niet tijdens het opsporingsonderzoek door politie, niet tijdens een gerechtelijk vooronderzoek, niet tijdens het onderzoek ter terechtzitting.

Doorbreking beroepsgeheim

Het beroepsgeheim kan alleen worden doorbroken als sprake is van:

• toestemming van de patient of
• een wettelijke plicht tot spreken of
• een conflict van plichten: wat inhoudt dat met het vrijgeven van informatie aan politie en/of justitie mogelijk een acuut en direct gevaar voor de veiligheid of het leven van de patient of anderen kan worden voorkomen.

Lees hier de knmg-brochure 'Handreiking beroepsgeheim en politie/justitie'. 

Onderzoek IGJ versus onderzoek OM

Indien de Inspectie Gezondsheidszorg en Jeugd (IGJ) onderzoek verricht kunt u te maken krijgen de tuchtrechter. Indien het Openbaar Ministerie (OM) onderzoek doet kunt u te maken krijgen met de strafrechter. IGJ en OM kunnen onderzoek doen naar dezelfde feiten. Uw positie bij een IGJ-onderzoek verschilt wezenlijk van uw positie als verdachte bij een OM-onderzoek. Als arts, als zorgverlener, bent u verplicht mee te werken aan een IGJ- onderzoek. Als verdachte in een OM-onderzoek komen u bepaalde rechten en waarborgen toe. Zo bent u als verdachte niet gehouden tot het geven van antwoorden en het verstrekken van informatie.

Nu de volksgezondheid een hoog goed betreft dat een zorgvuldige, indringende en zonodig bestuursrechtelijke, tuchtrechtelijke of strafrechtelijke behartiging verdient en omdat op het terrein van de volksgezondheid meerdere partijen actief zijn, hebben het OM en de IGJ samenwerkingafspraken gemaakt. Lees hier het samenwerkingsprotocol volksgezondheid opgesteld tussen de IGJ en het OM.  
 

​Gespecialiseerde verdediging

Medische straf- en tuchtzaken kunnen zeer complex zijn. Kaarls Strafrechtadvocaten biedt gespecialiseerde rechtsbijstand bij medische strafzaken en tuchtzaken. Bob Kaarls en Diantha van Eijsden zijn ervaren in zaken waarin u te maken krijgt met OM en/of IGJ. Rechtsbijstand in een vroeg stadium kan van doorslaggevend belang zijn. Denk daarbij aan:

• bijstand bij verhoor (belang van zwijgrecht, verschoningsrecht, beroepsgeheim en een juiste relevante verslaglegging door politie van verhoor)
• onderzoek naar rechtmatigheid van de inzet van dwangmiddelen en bijzondere opsporingsbevoegdheden 
• overleg met justitie over de wijze van afdoening (indien mogelijk (voorwaardelijk) sepot of transactie, afdoening buiten de rechter om)
• en indien nodig het voeren van de verdediging ter zitting; ons kantoor beschikt over een netwerk van gespecialiseerde deskundigen die kunnen rapporteren en als getuige-deskundige kunnen worden ingeschakeld

Voor meer informatie neem contact op met Diantha van Eijsden of bel / email naar ons kantoor.